Mostrando las entradas para la consulta provenzal ordenadas por relevancia. Ordenar por fecha Mostrar todas las entradas
Mostrando las entradas para la consulta provenzal ordenadas por relevancia. Ordenar por fecha Mostrar todas las entradas

viernes, 2 de abril de 2021

MARTINVS Dei gratia Rex Aragonum, Valentiae Maioricarum, Sardiniae, Corcicae, etc.

MARTINVS Dei gratia Rex Aragonum, Valentiae Maioricarum, Sardiniae, Corcicae Comesq; Barchynonae, Rossilionis, & Ceritaniae, Nobili Rogerio de Montecateno (Rogelio, Roger de Moncada, Montcada, Muntcada y demás variantes del apellido)

Militi Gubernatori, & alijs vniuersis officialibus nostris Regni Maioric. praesentibus, & futuris quibus subscripta pertineant & Locatenent. eorum salutem, & dilectionem. ad instantiam & supplicationem humilem dilector. nostror. Raymundi de Sancto Martino, (Ramón, Ramon de Santmartí, Sanmartí) & Berengarij de Tagamanent Militum Nunciorum Regni Maioric. predicti ad nostri praesentiam transmissorum fastigio Regio in defectum volumus, & etiam prouidemus quod si contingat nunc, siué de coetero, quamcunque nos aliquas causas seu questiones criminales siué Ciuiles singularium aut incolarum Regni praedicti ad nostri praesentiam, Curiam, vel Auditorum cognoscendas quouis modo euocare aut trahere tempus quo interim supercederi in illis mandabitur terminum quatuor mensium nullo modo excedat, & in huiusmodi spatio quadrimestri continuo sequturo elapso confestim in causis, & questionibus antedictis sine tunc nouo mandato sed ex vestri officio authoritate plenaria procedatis, & eas per vestras diffinitiuas sentencias terminetis ut ius atque ratio, nec non Franchesiae dicti Regni Notoriae suadebunt litteris evocationis, & super cedimenti superius expressatis neutiquam obstantibus, quum eas euoluto tempore quadrimestri volumus pro nullis reuocatis totaliter ac infectis haberi, & ideo vobis dicimus, & mandamus de certa scientia, & expressa sub poena mille florenorum quatenus prouisionem huiusmodi teneatis, & omnimode obseruetis quam durare nos volumus quandiu de nostro prossesserit beneplacito voluntatis: prouiso, quod per ipsam priuilegijs, Franchesijs, ac libertatibus dicti Regni minimé derogetur Dat. Valentiae xvj. Februarij Anno Domini M. cccc. Iiij. (1404)

//

El rey Martín I, tras la muerte de su hijo Martín de Sicilia, se convierte en rey de Sicilia, pero muere entre el 30 y el 31 de mayo de 1410.

LXI. 30 y 31 de mayo.
Acta pública por la cual consta, que hallándose el rey don Martín, el 30 de mayo a las once de la noche, enfermo en la cámara de la abadesa del monasterio de Valldoncella, pero en su sano juicio y con habla, le preguntó el conseller de Barcelona Ferrer de Gualbes, si le placía que la sucesión de sus reinos y tierras recayese después de su muerte en aquel a quien de justicia correspondiese; y el rey contestó: Hoc. Cuya pregunta le fue repetida el día siguiente, pocas horas antes de fallecer, sin que pudiese lograrse de él ninguna otra respuesta más explícita (esplícita).
Hoc: Oc :  en occitano, Langue d´Oc : Languedoc : Occitan (5 dialectos principales: provenzallemosíngascónauvernhatvivaroaupenc, y otros subdialectos como el aranés, sin olvidar que el catalán siempre fue un dialecto de esta lengua). 

Hoc: Oc : sí en occitano, Langue d´Oc : Languedoc : Occitan (5 dialectos principales: provenzal, lemosín, gascón, auvernhat, vivaroaupenc, y otros subdialectos como el aranés, sin olvidar que el catalán siempre fue un dialecto de esta lengua).



LXI.

Proc. de Cort. t. 17, fol. 1057. 30 y 31 de mayo de 1410.

Hoc est translatum etc. Pateat universis quod die veneris qua computabatur XXXa madii anno a nativitate Domini MCCCC decimo circa undecimam horam noctis dicti diei existente coram serenissimo domino domino Martino Dei gratia rege Aragonum Sicilie Valentie Majorice Sardinie et Corsice comite Barchinone duce Athenarum et Neopatrie ac etiam comite Rossilionis et Ceritanie Ferrario de Galbis consiliario hoc anno ac cive Barchinone ad subscripta ut dixit per curiam generalem quam dictus Dominus rex de presenti catalanis celebrat in civitate predicta simul cum aliis de dicta curia ibidem cum eo presentibus electo in presentia mei Raymundi de Cumbis prothonotarii dicti domini regis et notarii subscripti ac testium subscriptorum dixit coram dicto domino rege existente infirmo in suo tamen sensu cum loquela in quadam camera monasterii Vallisdomicelle vocata de la Abbadesa hec verba vel similia in effectu.
- Senyor nosaltres elets per la cort de Cathalunya som açi davant la vostra majestat humilment supplicantvos queus placie fer dues coses les quals son e redunden en sobirana utilitat de la cosa publica de tots vostres regnes e terres. La primera quels vullats exortar de haver entre si amor pau e concordia per ço que Deus los vulla en tot be conservar. La segona queus placie de present manar a tots los dits regnes e terres vostres que per tots lurs poders e forçes facen per tal forma e manera que la successio dels dits vostres regnes e terres apres obte vostre pervingue a aquell que per justicia deura pervenir com aço sia molt plasent a Deu e sobiranament profitos a tota la cosa publica e molt honorable e pertinent a vostra real dignitat.
- Et hiis dictis dictus Ferrarius de Gualbes repetens verba per eum jam prolata dixit etiam hec verba vel similia in effectu.
- Senyor plauvos que la successio dels dits vostres regnes e terres apres obte vostre pervingue a aquell que per justicia deura pervenir.
- Et dictus dominus rex tunc respondens dixit: - Hoc (1).
- De quibus omnibus petiit et requisivit dictus Ferrarius publicum fieri instrumentum per me prothonotarium et notarium supradictum. Que fuerunt acta die hora loco et anno predictis presente me dicto prothonotario et notario ac pro testibus reverendo in Christo patre Ludovico episcopo majoricenci nobilibus Geraldo Alamanni de Cervilione gubernatore Catalonie Rogerio de Montechateno gubernatore regni Majorice camerlengis Petro de Cervilione majordomo Raymundo de Sanctominato camerario militibus Francisco Daranda donato Porteceli consiliariis dicti domini regis et Ludovico Aguilo domicello ac nobili Guillelmo Raymundo de Montechateno coperio jamdicti domini regis.

(1) Adverbio afirmativo propio del antiguo idioma catalán / occitano / y equivalente al  de que usamos ahora. Por ser esta voz peculiar de la lengua que hablaban los pueblos de aquende el Loira, dióse, según algunos escritores, el nombre de Lenguadoc a aquella comarca, como si dijéramos de lengua de oc, para diferenciarla de los países situados allende aquel rio, donde se usaba del adverbio oil para espresar la misma afirmativa. Ambas voces se conservan aun: el oc en toda su pureza se usa en algunos territorios de la alta Cataluña y en muchos pueblos rayanos de Francia; el oil lo han convertido los franceses en oui; y degenerado en oy, lo empleamos también los catalanes en ciertos casos. /oy que sí?/

- Postea die sabbati XXXIa madii anno predicto circa horam tertie dicti diei Ferrarius de Gualbes predictus constitutus personaliter ante presentiam dicti domini regis in camera supradicta simul
videlicet cum aliis de dicta curia cum eo electis reducens ad memoriam dicto domino regi verba per eum jam supra eidem domino regi prolata dixit presente me prothonotario et notario ac testibus supradictis hec verba vel similia in effectu.
- Senyor plauvos que la successio de vostres regnes e ten es apres obte vostre pervingue a aquell que per justicia deura pervenir e quen sia feta carta publica.
- Et dictus dominus rex respondens dixit: - Hoc.
- Et ego etiam dictus prothonotarius et notarius interrogavi dictum dominum regem dicens ei hec verba.
- Plauvos donchs senyor que la successio de vostres regnes e terres apres obte vostre pervinga a aquell que per justicia deura pervenir e quen sia feta carta publica.
- Qui quidem dominus rex respondens dixit: - Hoc.
- De quibus omnibus dictus Ferrarius presentibus aliis de curia supradicta cum eo electis petiit et requisivit publicum fieri instrumentum per me prothonotarium et notarium supradictum. Que fuerunt acta die loco hora et anno predictis presente me dicto prothonotario et notario ac testibus supradictis.
- Yo G.m Ramon de Moncada qui fuy present a les dites coses me sotscriu.
- Yo Guerau Alamany de Cervello qui fuy present a les dites coses me sotscriu.
- Yo P. de Cervello qui present hi fuy mi sotscriu.
- Yo Loys Aguilo qui present hi fuy me sotscriu.
Francesch Daranda qui present hi fuy me sotscriu.
- Sig+num Bernardi Mathei auctoritate regia notarii publici Barchinone testis.
- Sig+num Antonii Brocard auctoritate regia notarii publici Barchinone testis.
- Sig+num Genesii Almugaver regentis vicariam Barchinone Aqualate Vallensis Modiliani et Modilianensis qui huic translato etc.

lunes, 23 de agosto de 2021

GERÓNI ROSSELLÓ.

GERÓNI ROSSELLÓ.

GERÓNI ROSSELLÓ.      NAXQUÉ (la tilde de la e casi no se ve) eix poeta el dia 31 de Janer de 1827; y aymador ja de las lletres en los jorns de l'infantesa, l'any 1845, y no, tenint mes que 18 anys, comensá a publicar algunes poesies en los diaris y revistes de Palma.


NAXQUÉ (la tilde de la e casi no se ve) eix poeta el dia 31 de Janer de 1827; y aymador ja de las lletres en los jorns de l'infantesa, l'any 1845, y no, tenint mes que 18 anys, comensá a publicar algunes poesies en los diaris y revistes de Palma. En 1853 exí a la llum pública un volúm in 4° major, de 500 planes, estampat per en Felip Guasp y Barberi, en lo cual baix lo nom de Hojas y flores aplegá lo autor ses rimes castellanes.

Mes tart, posant esment en las belleses de la seua llengua patria, volgué mostrar lo molt que l'estimava, publicant ab un altre volúm, també in 4° major, de 700 planes y estampat en Palma per en Pere Joseph Gelabert, les Obres rimades d'en Ramon Lull, qu'encare estaven inédites, aumentant son treball ab llarchs articles, notes y variants, y un glosari de vocables antichs. Al mateix temps escrigué una monografia molt estensa ab lo titol de Biblioteca Luliana que no se ha publicat encare. 

Obras rimadas de Ramon Llull, Geroni Rosselló, idioma catalan-provenzal

Obras rimadas de Ramon Lull, escritas en idioma catalan-provenzal, + glosario de voces anticuadas + Pedro José Gelabert

http://www.cervantesvirtual.com/obra/obras-rimadas-de-ramon-llull-escritas-en-idioma-catalanprovenzal-publicadas-por-primera-vez-con-un-articulo-biografico-ilustraciones-y-variantes-y-seguidas-de-un-glosario-de-voces-anticuadas-por-geronimo-rossello--0/

Cuant renaxqueren en Barcelona les lletres catalanes ab la restauració dels Jochs florals, fó en Rosselló un de los tirants a les joyes ofertes per lo Consistori, y en féu un bon aplech. En 1861 guanyá la del Jassemí de plata per un romanç històrich de assumpto mallorquí, titolat Madona Violant: en 1862 li foren adjudicades les de la Flor natural y l'Englantina d'or per les composicions Lo castell de l'armonia y Lo Rey conqueridor, escrita la darrera ab llenguatje antich de los setgles XIII y XIV: y en el mateix certámen tingué vots per la joya de la Viola d'or y arjent la poesia religiosa L'almoyna y l'oració, que fó aprés objecte de una menció especial y estraordinaria.

Eixes joyes valgueren á lo autor, en aquell mateix any, lo títol de Mestre en gay saber que donan los estatuts del Consistori a los que per tres vegadas guanyan prèmi de los oferts per el mateix còs.

A mes de axò presentá lo autor altres obres a la lluyta, ab lo pseudònim de Lo Cançoner de Miramar, y conseguí en l'any 1864 lo prèmi estraordinari del Jassemí de plata per son romanç alegòrich La torre del mistèri; y en lo any anterior fó feta menció honorífica d'una altre poesía seua titolada Lo pelegrí.

Encare que entregat lo autor a los treballs del foro, ha publicat en la dita estampa de Gelabert, 1862, un volúm de romanços historichs (400 planes in 4°) ab lo títol de Lo Joglar de Maylorcha, escrits ab llenguatje antich; y disposa la impresió d'un altre volúm de ses poesies líriques mallorquines baix lo nom de Lo Cançoner de Miramar.

domingo, 3 de octubre de 2021

GLOSARIO, E.

E.

E. conj. y.

E. v. Es.

EDIFICADOR. sust. c. El que edifica.

EFECTU. Palabra latina. Efecto.

EGAL. V. EGUAL.

EGALAR. V. EGUALAR.

EGALMENT. V. EGUALMENT.

EGALTAT. V. EGUALTAT.

EGUAL. adj. Igual.

EGUALAN. v. gerundio de “egualar”. Igualando. - Alguna vez se usa como adjetivo, p. e: no seria egualan lo seu obrar al seu estar: no sería igual su obrar a su ser.

EGUALAR. v. modo inf. Igualar.

EGUALMENT. adv. Igualmente.

EGUALTAT. sust. c. Igualdad.

E' L. Y el.

ELA. pron. Ella.

ELA ‘M. Ella me.

ELAS. pron. Ellas.

ELA ‘S. Ella es, ella se.

ELA ‘T. Ella te.

ELECTA. part. pas. de "elegir”. term. fem. Elegida, escogida. (elet, eleta en otros textos)

ELEGIMENT. sust. c. Elección.

ELEGIDOR. sust. c. Elegidor, el que elige.

ELEIG. v. Elije, escoge. (elegeix; elegix)

ELET. part. pas. de "elegir". Electo, elegido.

ELEYG. V. ELEIG.

ELIGE. v. Elija, escoja.

ELLA 's. Ella se, ella es.

ELM. sust. c. Yelmo.

ELS. pron. Ellos. (como LOS)

E' LS. Y les, y los.

EM. pron. Me. (también encontramos ME)

E ‘M. Y me.

EMBLAMENT. sust. c. Robo, hurto.

EMBLAT, EMBLADA. part. pas. de "emblar”. Robado, robada; hurtado, hurtada.

EMFERM. sust. c. Enfermo.

EMPARAR. v. modo inf. Impedir.

EMPATXA. v. Impide, obsta.

EMPATXATS. part. pas. de "empatxar". Impedidos.

EMPATXEN. v. Impiden, obstan.

EMPER. Pero, empero.

EMPERAT. part. pas. de "emperar”. Impedido, evitado.

EMPERAYRE. sust. c. Emperador.

EMPERI. sust. c. Imperio. (imperi)
EMPERO' S. Empero es, empero se. (pero)

EMPERO ‘L. Empero el, empero le, empero lo.
EMPETRAR. v. modo inf. Impetrar, pedir.

EMPLASTRE. sust. c. Cataplasma, emplasto.

EMPLEGATS. part. pas. pl. de "emplegar”. Empleados, juntos, mezclados, y quizás también explicados.

EMPORT. v. Lleve. (portar; emportar; que ell s ‘emporto; el porte, los portes)

EN. Palabra que equivale al Don castellano. - En Nono; don Nuño: en Jacques: don Jaime. (Iavmes, Jaume, Jacme, Jaime I el conquistador)

EN. prep. En. - A veces a, p. e: d' alt en baix; de arriba abajo (a + bajo).

E ‘N. Y en.

ENADIMENT. sust. c. Quizás signifique lo mismo que ADIMENT, que corresponde a las palabras castellanas, aumento, adición, añadidura. (add inglés; añadir, aditivo, etc)

ENADIR. v modo inf. Quizás equivalga al verbo castellano añadir. ((263) Qu' hom no 'y poria enadir - Com no 'y poria enadir (263))

ENAMORAMEN. sust. c. Enamoramiento. (enamorament)

ENANS. adv. Antes, antes bien. (también se encuentra ANS)

ENANTAR. v. modo inf. Adelantar, avanzar, celebrar. (en la terminología jurídica aragonesa, enantament, enantar significa apoderarse de bienes, expropiar etc).
ENANTAMENT. V. ENANTIMENT.

ENANTIMENT. sust. c. Adelanto, ventaja, provecho, utilidad, gracia, honra.

ENANTIR. v. modo inf. Celebrar, loar, alabar, avanzar, adelantar, realzar, exaltar. (enaltecer; enaltir)

ENANTS. V. ENANS.

ENAPRES. adv. Después. (apres)

EN AVAN. En adelante. (avant)

ENAXÍ. Así, de esta manera. (axí, així, aixina, aixines)

E ‘NAXÍ. Y así, y de esta manera.

ENAXÍ ‘L. Así el, así le, así lo.

ENBEGUT. part. pas. de "embeurer". Embebido, empapado. (embegut)

ENBRIAGAR. v. modo inf. Embriagar.

ENCAR. adv. Aún. (encara; encore)

ENCAR' ALTRE. Aún otro.
ENCARA 'S. Aún es, aún hay, aún existe.

ENCARA ‘T. Aún te.

ENCARÇERAT. part. pas. de "encarcerar". Encarcelado, preso, aprisionado, sujeto.

ENCARE ‘T, V. ENCARA ‘T.

ENCAREUS. Aún os.
ENCARE ‘US. V. ENCAREUS.

ENCARNAMENT. sust. c. Encarnación.

ENCLINA. v. Inclina. - S‘ enclina: se inclina.

ENCLINAS. v. Inclinas.

ENCLINÁS. v. Inclinase.

ENCLINON. v. Inclinan. - S' enclinon: se inclinan.

ENCOLPAR. v. modo inf. Culpar, inculpar.

ENCOLPAVETS. v. Inculpabais.

ENCOLPETS. v. Inculpéis, culpéis. - No m' encolpets: no me culpéis.

ENCONTINENT. adv. Inmediatamente, desde luego, en seguida. (incontinenti)

ENCONTRADES. sust. c. pl. Encuentros. (trobades, trobada)

ENCRESIA. v. Creía.

ENDREÇA. v. Dirige, endereza. (proviene de dreçar : enderezar : dret : derecho)

ENDREÇADOR. sust. c. El que dirige, el que endereza. (“enderezador”)

ENDREÇAR. v. modo inf. Dirigir, enderezar.

ENDREÇAT. part. pas. de “endreçar". Dirigido, enderezado.

ENDREÇ. V. Dirijo, dirija.

ENDUGA. V. Induzca.

ENDUIT. part. pas. de "enduir". Inducido.

ENDÚU. v. Induce. - L' endúu: le induce. (induix; indueix)

ENDÚUTE. Te induce.

ENEMIA, sust. c. Enemiga.

ENEMICH, sust. c. Enemigo. (inimich, enemic VS amich, amic)

ENFANS. sust. c. pl. Infantes, hijos. (infans, infants)

ENFANTAR. V. modo inf. Parir. (infantar)

ENFAYLONÍ. v. Enojó. - S' enfayloní: se enojó. (felón)

E ‘NFAYLONIT. Y enojado.

ENFERMETAT. sust. c. Enfermedad. (malaltia)

ENFORA. adv. Excepto, con exclusión de.

ENFORTEIX. v. Robustece, fortalece. (fort : fuerte; força : fuerza, fuerça)

ENFORTIDAMENT. adv. Fuertemente, tenazmente, firmemente.

ENFOSQUEHÍ. v. Oscureció.

ENFRE. adv. Entre.

ENGANA ‘L. Engaña el, engaña lo. (enganya)

ENGANATS. v. Engañáis, engañad. (enganyats : enganyeu)

ENGANS. sust. c. pl. Engaños. (enganys)

ENGANY. sust. c. Engaño.

ENGENRÁ ‘L. Le engendró, lo engendró.
ENGENRAMENT. sust. c. Concepción, el acto de engendrar.

ENGENRANT. part. a. de "engenrar”. El que engendra.

ENGENRANT. v. gerundio de "engenrar". Engendrando.

ENGENRANTSE. v. Engendrándose.

ENGENRAR. v. modo inf. Engendrar.

ENGENRAT. part. pas. de “engenrar”. Engendrado.

ENGINYOSES. adj. pl. Ingeniosos.

ENGOXANT. V. ANGOXANT.

ENGOXOS, ENGOXOSA. adj. Angustioso, angustiosa. (engoxós; engoixós)

ENGRANITS. v. Engrandeced. - Engranitsme; engrandecedme.

ENGRUXAT. adj. Grosero.

ENGUENT. sust. c. Ungüento. (engüent)

EN ISTAN. Al instante, al momento, desde luego. (instant, instán)

ENJURIA. sust. c. Injuria.

EN JUS. adv. Debajo. (jus, jús, jusá, jussá)

ENLASSAMENT, sust. c. Quizás equivalga a las palabras castellanas laxitud (lasitud), flojedad, descaecimiento (decaimiento), tibieza. (Cridava la donçella: - Lassa! ¿on es anada // D' aquest tan gran trayment, lassa, irada' n só; leixar : deixar : dejar : laissez)
ENLUMIN. v. Ilumino, ilumine.

EN PAR. Me parece. (em par, me par, me pareix)

ENPLEGAT. part. pas. de "enplegar”. Empleado. (emplear)

ENQUER. adv. Aún. (encara, encare)

ENQUERIR. v. modo inf. Buscar, inquirir.

ENQUESTA. part. pas. term. fem, de “enquerir”. Inquirida. (encuesta : preguntas)

EN REDON. adv. Al rededor.

ENREQUEIR. v. modo inf. Enriquecer.

ENRIQUEHIDA. part. pas. term. fem. de "enriquehir”. Enriquecida. (enriquida)

ENS. sust. c. Ente.

E ‘NS. Y nos.

ENSEMPS. adv. Juntos, juntamente, una cosa con otra.

E ‘NSEMPS. Y juntos.

ENSENY. v. Enseño, enseñe.

ENSENYADOR. sust. c. El que enseña.

ENSENYAMENT. sust. c. Enseñanza.

ENSENYAR. v. modo inf. Enseñar.

ENSENYAT. part. pas. de “ensenyar". Enseñado, cuerdo. (formado, educado)

ENSERCADAS. part. pas. de "ensercar", term. fem. pl. Buscadas. (encercar)

ENSERCAMENT. sust. c. El acto de buscar.

ENSERCANT. v. gerundio de "ensercar”. Buscando.

ENSERCAR. v. modo inf. Buscar.

ENSERCAT. part. pas. de "ensercar". Buscado.

ENSERCATZ. V. ENSERCAT.

ENSERCHS. v. Busques.

ENSUTZAT. part. pas. de “ensutzar”. Ensuciado.

ENTANT. En tanto. (en tant)

ENTENA. v. Entienda. (entenga, entengues, entengue, entengam o entenguem...)

ENTENCIÓ, sust. c. Intención.
ENTENDIMÉN. V. ENTENIMEN.

ENTENDRETS. v. Entenderéis. (entendréu o entendreu)

ENTENDUT. part. pas. de "entendrer". Entendido. (entengut, de entendre)

ENTENEN. v. gerundio de “entendre". Entendiendo.

ENTENÉS. v. Entendiese. (entenguere)

ENTENETS. v. Entendéis. (enteneu, entenéu)

ENTENIMEN. sust. c. Entendimiento. (que t‘ has begut l‘ enteniment?)

ENTERPRETAR. v. modo inf. Interpretar.

ENTESÉS. v. Entendiese. (entenguere)

ENTINME. v. Entiéndeme, óyeme. (entenme, entén me)

ENTITAT. sust. c. Entidad.

ENTON. sust. c. Entonación, estro poético, inspiración.

ENTORN. adv. En torno, en derredor. (alrededor, al rededor; en torn)

ENTRASSEN. v. Entróse. (“se” entró)

ENTREPETAT. part, pas. de "entrepetar". Interpretado. (interpretat)

ENTREY. v. Entré. (vaig entrar, vach entrá)

ENTRISTAR. v. modo inf. Entristecer. (entristir; trist : triste)

ENTRO. adv. Hasta, cerca. (trò a)

ENVEJAR. v. modo inf. Envidiar.

ENVELOPAT. part. pas. de “envelopar”. Envuelto. (inglés envelope : sobre de carta)

ENVERGOYNIT. part. pas. de "envergoynir". Avergonzado. (envergonyir, envergonyit)

ENVERS. adv. Hacia, con respecto a.

ENVES. V. ENVERS. (VS, versus latín)

ENVESSAT. part. pas. de "envessar". Vejado, hostigado, oprimido, molestado.

ENVILANIR. v. modo inf. Envilecer. (vil, vilà, vilá, villano)

ENVIRÓ. adv. En rededor, al rededor.

ENVIRON. V. ENVIRÓ. (alt, baix, environ)

ENVIRONATS. v. Rodeáis, circuís. (environeu)

EQUAL. V. EGUAL.

ER. V. Será.

ERGULOS. V. ERGUYLÓS.

ERGULL. sust. c. V. ERGUYL.

ERGULLÓS. V. ERGUYLÓS.

ERGUMENT. sust. c. Argumento. (Argument)

ERGUYL. sust. c. Orgullo.

ERGUYL. v. Enorgullezca. - S‘ erguyl en res; se enorgullezca de nada.

ERGUYLÓS. adj. Orgulloso.

ERGUYLOSAMENT. adv. Orgullosamente.

ERGUYLLÓS. V. ERGUYLÓS.

ERON. v. Eran. - Qu' eron: que eran.

ERRA. sust. c. Error, yerro. (errada)

ERRA. v. Yerra. (él - ella yerra, de errar, error)

ERRAMENT. sust. c. Yerro, error.

ERRATS. v. Erráis. (cometéis errores)

ERRE. V. ERRA.

ERROR. sust. c. Error.

ES. pron. Se. (también se encuentra se y s‘; es diu, es fa, se diu, se fa)

ES. v. Es, está. - Alguna vez existe, p.e: si Deus no es: si Dios no existe.

E ‘S. Y se.

ESCALF. v. Caliente.

ESCALFAR. v. modo inf. Calentar, enardecer. (animar a las tropas)

ESCARAVAT. sust. c. Escarabajo, insecto. (escarabicha; escarbat)

ESCARNIR. V. SCARNIR.

ESCARNISCATS. v. Escarnezcáis.

ESCLATAMENT. sust. c. El acto de reventar. (esclatar)

ESCOLTATS. v. Escuchad, escucháis. (escolteu, escoltéu, escoltáu, escoltau)

ESCOMES. part. pas. de "escometre”. Acometido.

ESCOMETIA. V. Acometía.

ESCONDUT. part. pas. de "escondir". Escondido. (abscondut, ascondut; amagat)

ESCRIBIM. v. Escribimos. (escrivim)

ESCRIVIR. v. modo inf. Escribir. (escriure, scriure)

ESCULL. sust. c. Escollo.

ESCURAHIA. V. Oscurecía. (escur, oscur, escurina, oscurina; fosc, foscor; oscuro)

ESCUREHITS. part. pas. de "escurehir”. Oscurecido. (escurits, escureits)
ESCÚS. sust. c. Excusa (escusa).
ESCUSACIÓ. V. Escús.

ESCURAY. v. Oscureció.

ESCUSAMENT. V. ESCÚS.

ESDEVÉ. v. Acaece, acontece, sucede. (esdevenir, “es de venir”, esdevindre)

ESDEVENCH. V. Sucedió, aconteció, acaeció. - Alguna vez volvió, p. e: et esdevench tan paubre: y se volvió tan pobre o vino a tanta pobreza. (esdevenidor : futuro : venidero)

ESDEVENDRIA. V. Sucedería, acontecería, acaecería.

ESDEVENGUT. part. pas. de "esdevenir". Sucedido, acontecido, acaecido.

ESDEVENIR. v. modo inf. Acontecer, suceder, acaecer.

ESFORÇ, sust. c. Esfuerzo. (esfors)

ESFORÇAR. v. modo inf. Esforzar. (esforsar)
ESFORÇAT. part. pas. de "esforçar". Esforzado. (esforsat)

ESGART. sust. c. Desconocemos la significación de esta palabra como no sea un derivado del verbo provenzal ESGAUZIR, que significa regocijar, felicitar. (de gaug, goig, goch : gozo; No encuentro esgart en el texto).

ESGLAY. sust. c. Espanto. (esglai, esglayat, esglaiat)

ESGLEYA. sust. c. Iglesia. (hay variantes en textos antiguos, esglesia, iglesia, etc)

ESGUARD. sust. c. Mirada. (guarda, guardar, vigilar, guayta, guaytar; gard, regarder)

ESGUARDAMENT. V. ESGUARD.

ESGUARDAR. v. modo inf. Mirar.

ESGUARDARON. v. Miraron. - S‘ esguardaron: se miraron.

ESGUARDAT. part. pas. de "esguardar”. Mirado.

ESGUARDATS. v. Mirad.

ESMENDA. sust. c. Enmienda. (smena, esmena)

ESNE. v. Es (de ello). (ne es, en es)

ESPAHATJABAN. v. Despachaban. (espatxaban, espatxar, despatxar, despachar)

E ' SPAHORDIT. Y espantado.

ESPAVENTABLE. adj. Espantoso, espantosa.

ESPAVENTAMENT. sust. c. Espanto.

ESPER. v. Espero.

ESPER. sust. c. Esperanza.

ESPERANÇA. V. ESPER.

ESPERATS. v. Esperáis.

ESPERIT. sust. c. Espíritu. (espirit, sperit, espirit, etc)

ESPERITAL. adj. Espiritual, inmaterial.

ESPERITALMENT. adv. Espiritualmente.

ESPES. adj. Frecuente, a menudo. - Mi ha vençut tant espes: me ha vencido tan a menudo. (espés, espès)

ESPIRACIÓ. sust. c. Inspiración, animación.

ESPIRAMENT. V. ESPIRACIÓ.

ESPIRANT, v. gerundio de "espirar". Inspirando, animando.

ESPIRAR. v. modo inf. Inspirar, animar.

ESPIRAT. part. pas. de "espirar". Inspirado, animado.

ESPIRATS, V. Inspiráis, animáis.

ESPIRIT. V. ESPERIT.

ESPIRITAL. V. ESPERITAL.

ESPITAL. sust. c. Hospital. - Significa también la orden hospitalaria de San Juan de Jerusalén. (Spital)

ESQUARMENT. sust. c. Escarmiento. (escarment)

ESQUERRE. adj. Izquierdo, siniestro. (esquerra : zurda : izquierda)

ESQUIVAR. v. modo inf. Esquivar.

ESQUIVETS. v. Esquivéis.

ESSENCIALITAT. sust. c. La naturaleza y condición de lo que es esencial.

ESSENT. v. gerundio de "esser". Siendo, estando, existiendo.

ESSER. sust. c. Ser.

ESSER. v. Ser, estar.

EST. v. Eres, estás, existes.

EST. pron. Este. (también el punto cardinal Este)

ESTÁ. v. Es, está.
ESTABIT. V. ESTABLIT.

ESTABLIT. part. pas. de "establir”. Establecido.

ESTAIG. v. Estoy.

ESTA 'L. Está el, es el.

ESTAMENT. sust. c. Estado, condición de una cosa o persona, importancia, p.e: algun fayt que sia de molt gran estament: algún hecho o empresa que sea de gran importancia. (estamento, los tres estamentos : eclesiástico, militar, jurídico)

ESTÁN. V. ESTANT.

ESTAN. v. Son, están, existen.

ESTAN. sust. c. Instante.

ESTANT. v. gerundio de "estar”. Siendo, estando.

ESTAR. v. modo inf. Ser, estar, y alguna vez es, esta. - En otros lugares existir.

ESTARAY. v. Seré, estaré. (Estaray de tot bé faydit,)
ESTARETS. v. Estaréis, sereis.

ESTÁS. v. Estás, eres.

ESTAT, ESTADA. part. pas. de "estar". Sido, estado, estada. - Alguna vez se lee

estada por está.

ESTATS. v. Sed, sois; estad, estáis.

ESTATSME. v. Sedme, estadme.

ESTATSNE. v. Estad (de ello). (Ans ne siats alegre e estatsne joyós,)

ESTAY. v. Soy, estoy, y a veces es, está.

ESTATZ. V. ESTATS.

ESTÉ. v. Extiende (estiende).

ESTECH. v. Estuvo.

ESTEGRE. v. Estuviera. (estiguere)

ESTEGREN. v. Estuvieron, existieron.

ESTEGUÉS. v. Estuviese. (estigués)

ESTELA. sust. c. Estrella. (estel, estels, esteles, estrelles)

ESTÉS. v. Fuese, estuviese.

ESTEVEN. sust. p. Esteban. (Steve, Esteve)

ESTIA. V. Esté. (estigue; estigui)

ESTIA ‘N. Esté en.

ESTIAN. v. Estén.

ESTIATS. v. Seáis, estéis; sed, estad.

ESTOL. V. STOL.

ESTOMÍ. v. Hundió, cayó, arruinó.

ESTORS. part. pas. pl. de “estorçre o estorcer". Arrancados, extraídos, libertados.

ESTORT. part. pas. de "estorçre". Arrancado, extraído, libertado. (liberado)

ESTRENA. sust. c. Presente, estreno de una cosa, regalo.

ESTRUMENT. sust. c. Instrumento, instrumento de música. (instrument)
ESTS. pron. Estos. (aquests, aquets, estos)

ESVAHIREN. v. Conquistaron.

ESVAHITS. part. pas. pl. de "esvahir". Conquistados.

ESVESIMENT. sust. c. Conquista.

ET. conj. Y.

ET. pron. Te. (te diu : et diu)

E ‘T. Y te.

ETAT. sust. c. Edad. (edat)

ETERNAL. adj. Eternal. (eterno)

ETERNALMENT. adv. Eternamente (eternalmente).

ETERNAR. v. modo inf. Eternizar.

ETERNAT. part. pas. de "eternar”. Eternizado.

ETERNITAT, sust. c. Eternidad. (eternidat)

ETS. v. Eres.

EU. pron. Yo. (jo)

EUS. pron. Os.
E ‘US. Y os.

EVITERNAL. sust. c. Salvación eterna. (sempiterno; eternidad)

EVITERNAR. v. modo inf. Dar la salvación eterna.

EVITERNATS. part. pas. pl. de "eviternar”. Salvados en la eternidad.

EXALÇADES. adj. Ensalzadas.

EXALÇAMENT. sust c. Ensalzamiento.

EXALÇAR. v. modo inf. Ensalzar.

EXALÇAT. part. pas. de "exalçar". Ensalzado.

EXAMENT. adv. Juntamente.

EXAMENTS. V. EXAMENT.

EXAUSEIX. v. Escucha, oye.

EXAUSIT. part. pas. de "exausir". Oído, escuchado. (ausir; exaudire, audire)

EXCITAR. v. modo inf. Excitar (escitar).

EXELLATS. part. pas. pl. de "exellar". Desterrados.

EXELLER. sust. c. Destierro. (exili; exell; exilio)

EXEMPLI. V. EXIMPLI.

EXEMPLIFICAT. part. pas. de "exemplificar". Puesto en o por ejemplo.
EXÍ. v. Salió. (eixí; exir, eixir; salir; exit inglés: salida, exitus : muerte en medicina)

EXIDES. sust. c. pl. Salidas. (eixides; sortides pronunciado “surtides”)

EXIMPLI. sust. c. Ejemplo.

EXIMPLI ‘NS. Ejemplo nos. (eximpli ens - nos - mos)

EXIMPLIFICAR, v. modo inf. Poner en o por ejemplo. (ejemplificar)

EXIR. v. modo inf. Salir. (yo ixco, ixes, ix, ixim o eixim, ixiu o eixiu, ixen)

EXIT. part. pas. de “exir". Salido.

EXOBLIDAR. v. modo inf. Olvidar.

EXOEIS. v. Escuchas, oyes.

EXOEIX. V. EXAUEIX.

EXOIDOR, sust. c. El que escucha. (oidor; de comptes : de cuentas)

EXOIMENT. sust. c. El acto de escuchar.

EXOIR. v. modo inf. Escuchar, oír.

EXOIT. part. pas. de "exoir", Escuchado, oído.

EYL, pron. Él.

EYLA. pron. Ella.

EYLS. pron. pl. Ellos.

Entrades mes populars: