Mostrando entradas con la etiqueta fan fe. Mostrar todas las entradas
Mostrando entradas con la etiqueta fan fe. Mostrar todas las entradas

miércoles, 24 de marzo de 2021

Capitols, Berenguer Uniz, 11-18

QVE COMISSIONS, NO VSEN DINS LO PRESENT REGNE.

XI.

Item, com per diuersos capitols de Cort de francheses: sia llargament dispost, é ordenat; que Comissaris, no puguen vsar dins lo present Regne; que placia als dits Honorables Embaxadors, supplicar lo Señor Rey, sia de sa gracia, é merçe atorgar de nou, a mayor cautela: que los dits Comissaris no puguen vsar en ninguna manera dins lo dit Regne. Placet Domino Regi.

PER LO MVDAMENT DELS CORREDORS.

XII.
Item, com lo Capitol dels Corredors toch principalment als Mercaders, é lart mercantil, que supliquen lo molt alt Señor Rey, sia de sa gracia é merçe lo mudament (se lee mudanent) dels Corredors, é compañons de aquells: e facultat de remoure aquells sia remesa als Honorables Iurats; é els Defenedors de la mercaderia. Placet Domino Regi.

PER LO CONSOLAT SO ES, QVE NINGVN IVRISTA

Procurador, o causidic noy sia admes.

XIII.

Item, que suppliquen al Señor Rey: que li placia de nou confirmar é atorgar certa prouisio Real feta en la cort del Consolat: que ningun Iurista, Procurador, ó causidich, noy sia admes. Placet Domino Regi.

PER LO OFFICI DE LA GOVERNACIO DE MALLORCA.

XIIII.

Item per prouehyr a la Iusticia com sia principal cose per la conseruacio del Regne de Mallorca: per tant com la dita Gouernacio del dit Regne, es de las millors Gouernacions: attanent lo gran salari, que ha lo Gouernador: vltra grans emoluments, é preheminencias; é per ço en temps passat la dita Gouernacio sia estade regida per Grans, é dels Mayors homens de Cataluñya: é en tal manera, que los officis eren ben regits; é la Iusticia ben administrade: e are de vn temps ençá, lo Gouernador qui vuy te la Gouernacio sobredita, no haye aturar ni altre de present en lo dit Regne: ans de puys que es prouehit, la Gouernacio sie estade per absencia de aquell, regida per diuersos Lloctinens de Gouernador, é quascu de aquells puys saben (sabé) no han vtilitat en lo dit Regne; no curen fer lo degut en gran dan, é perdicio de la Iusticia, e del dit Regne.

Per ço los dits Embaxadors suplicarán
(hay tildes sospechosas, otras puede que estén en el texto original, aunque en la mayoría de textos antiguos que he transcrito, no hay tildes. Para un estudio exhaustivo, hay que recurrir a los originales, en los archivos donde se encuentren)
al Señor Rey que sia de sa merçe, prouehyr; (este ; por ejemplo está con un color flojo respecto a las otras letras) en Priuilegi perpetual, que lo Gouernador qui al present es, e qualseuol qui sera Gouernador per auant, prouehyt de la dita Gouernacio; é regir aquella: é si per fets tocants a fets dell, é serueys del Señor Rey, haye dexar Lloctinent home del Regne. Placet Domino Regi quod Gubernator tam praesens, quam futurus teneatur personalem moram semper ac residentiam in dicto Regno Maioric. facere, & si forté pro seruitijs vrgentib9 (vrgentibus, urgentibus) Domini Regis esset opus ei, extra Regnum ire; eo casu habeat, & teneatur Locumtenentem sui loco dimittere qui sit Maioricensis ad arbitrium Domini Regis. Si vero pro negotijs suis extra Regnum ierit careat omnino Salario, quod tunc Curiae Regiae seruetur.

QVE LOS ASSESSORS HAYEN ENTREVENIR EN LAS

Enquestes ó processos.

XV.

Item com per abus; sia en pratica de algun temps en ça, que los Procuradors fiscals de la Cort de la Gouernacio de Mallorca indiferentment fan processos, contre alguns delats; de crims, é de mors; é lo dit Fiscal, de la cort de la Gouernacio demunt dita, ab Escriua sens Assessor, ó lusticia algu: reben los testimonis, é fan lo proces a la vida vaga, en ma de aquell qui tal proces fa: é no sia rahonable; que lo Procurador fiscal qui es Perçona llega lla hon va la vida, sol sens iurista fasse proces algu, que sia de merçe del dit Señor Rey, que de aqui auant los Assessors, axi del Gouernador, com del Veguer de la Ciutat, y Balle é Veguer de fore, quiscu en sa iurisdictio: sien tinguts fer los dits processos, e entreuenir en aquells; com es acostumat fer: en altre manera, que tal proces fet per lo Fiscal fos nulle. Placet Domino Regi.

SOBRE LES ANADES DE FORA, PER REBRE

é fer enquestes.

XVI.

Item, com la part forana es vexade de un temps ença, per alguns Gouernadors, é Lloctinens, é Vaguers de fora, é Escriuans llurs, capdeguaytes, é fiscals: qui anant per la Isla de Mallorca, inquirint de alguns crims no esperant la execucio, é sentencia del dit crim: fan fe pagar de selaris, e missions per ells fetas, contra Ordinacions Reals, é priuilegis del Regne de Mallorca, é contre dret comu; que per la dita raho supliquen los dits Embaxadors lo dit Señor Rey, sia de sa merçe, prouehyr que de aqui auant, ningun official, no gos pendre en lo cars demuntdit, ninguns salaris ni missions per la raho demuntdita; solament apendre las enquestes, é adnotar los Bens si seran adnotadors, é esperar si ningune composicio, ó remissio, é estar en aquella: fins que per Iusticia hy sia prouehyt. E si sera conegut ells deure hauer salaris; quels sien lliurats, segons que per Iusticia sera trobat, seruades les franchezes (fráhcezes), Ordinacions, é bons vsos del present Regne: Placet Domino Regi.

QVE DELS ACTES PRESENTATS, NO

sia dat Trallat.

XVII.

Item com moltes vegades se esdeuengue, que los Iurats, é altres singulars protesteran, ó instituyran alguns actes per llur interesar, ó de la cosa publica, que lo Gouernador, Lloctinent, ó Assessor no permetran de aquell acte esser donat trallat, ni lleuat acte sino ab voluntat llur: per la qual raho suppliquen los dits Embaxadors, que lo Señor Rey provehesque, que de aqui auant, de tots actes que al dit Governador, Lloctinent, ó Assessor sien presentats: Los Escriuans de la Cort de la Gouernacio, los ne hayen a llur carta o cartes: é dar trallat: é que lo contrari no pugue esser fet, per los dits Gouernador, Lloctinent, e Assessor, e asso ayen a iurar los dits Officials. Placet Domino Regi.

QVE DEQVI AVANT, CAVALLS, NI ROCINS NO

puguen esser tret del Regne.

XVIII.

Item suplicaran los dits Honorables Embaxadors al dit Señor Rey, que sia de sa merçe, atorgar en priuilegi perpetual als dits Iurats, que de aqui anant no puguen esse trets fora del Regne de Mallorca, Caualls ni Rosins: com ni haye molt pochs, é aquells, de dia en dia sien trets. E com ve cars que inimichs concorren en lo dit Regne, per mancament de Caualls;. é Rosins; moltes vegades, no han aquella resistencia que si merex.
Placet Domino Regi.

Et quoniam parum esset ac in publicam Regnorum nostrorum bene statuere optimis prouisionibus; & moderari nisi prouisiones ipsae ad vnguem obseuarentur: Ea ratione supra scripta: ipsa capitula (ses capítols), vna cum eorum, vniuscuiusque ipsorum responsionibus, quas, & que salubres prouisionés, dictae Ciuitatis, & Regni esse decreuimus: tenore praesentis, quam vim & vices priuilegij gerere, & intra alia priuilegia & gratias dicto Maioric. Regno, per nostros Praedecessores diui recordij & Nos indulta, & concessa, aggregari, & esse volumus: Gratis, de nostra certa scientia, & expresse, consulte, & Sacri nostri Consilij matura deliberatione praecedente, de verbo ad verbum ut iacent. Quae ad beneplacitum sunt ad beneplacitum; & que ad certum tempus; ad certum tempus; quae vero ad in perpetuum, nunc, & omni futuro tempore obseruare; & per quoscúq; obseruari facere & nullatenus reuocare, nec reuocari pati, nec eis contrafacere; aut nullatenus contrauenire, aliqua ratione seu causa in nostra bona fide Regia promittimus; & etiam per haec Sancta Dei quatuor Euangelia manibus nostris corporaliter tacta, Iuramus. Illustrissimos propterea Reginam Mariam consortem, ac Regem Nauarrae fratres nostros charissimos, & Locumtenentes Generales: per hanc eandem vicem Epistolae, & priuilegij, in hac parte gerentem, effectuose hortamur; intentum nostrum aperiendo: Gubernatori vero dicti Regni Maioric. eiusque Locumtenenti Procuratori Regio, Baiulis, Vicarijs, Iuratis quoque ipsius Ciuitatis, & Regni; nec non coeteris vniuersis, & singulis officialibus (officia-alibus), & subditis nostris ad quos spectet, eorúq; locatenentibus praesentibus, & futuris, de ipsa nostra certa Scientia, & expresse dicimus; & districté praecipiendo mandamus, sub ire & indignationis nostrae incursu, poenaque trium millium florenorum auri Aragonum, a quolibet contra faciente singulis vicibus, quibus contrafactum fuerit irremissibiliter habendorum, nostroque Erario applicandorum: quatenus, omnia & singula suprascripta Capitula eorumque responsiones per nos factas, ac etiam in fine vniuscuiusque ipsorum adiectas teneant firmiter, & obseruent, tenerique, & obseruari faciant inuiolabiliter: per quoscunque iuxta sui seriem pleniorem, & non contraueniant, nec contrafaciant, nec quemcunque contravenire, aut contrafacere permittant, aliqua ratione, seu causa, publice, palam, vel oculte, nec aliquo alio quovis quaesito colore, si gratiam nostram charam habent, & iram, ac indignationem nostram, ac poenam praedictam cupiunt euitare. Et vt praedicta omnia, & singula quae praediximus, vim, efficaciam, & effectum priuilegij obtineant, ac maiore robore fulciantur: concedimus dicto Regno, & etiam indulgemus, quod si quae forte prouisiones, per inaduertentiam, & importunitatem, scienter, & alio quouis modo ex nostra Curia, de coetero emanabunt; quae in totum, vel in partem praemissis, aut alicui praemissorum essent contrariae: aut in ali quo derogare viderentur. Eas nunc, pro tunc, & tunc pro ut ex nunc anullamus, & euacuamus, efficacia, executione, viribus & efectu; atque decernimus locum nullum habere; nec volumus vllá obtinere posse roboris aut executionis firmitatem. Coeterum ad abundatioré cautelam, dictis Gubernatori, eiusq; Locút. (Locumtenentis) coeterisq; vniuerfis, & singulis officialibus nostris ad quos spectet: eorumque Loca &c, praesentibus, & futuris, dicimus, & mandamus quatenus ad omnem minimam instantiam, & requisitionem Iuratorum Ciuitatis, & Regni praedictorum, praesentium & futurorum; vel alicuius, ipsorum; iurare teneantur: si, & quouis fuerint requisiti quod predicta omnia, & singula, tenebunt firmiter, & obseruabunt fideliter, legaliter, atq; bene, pro ut in dictis responsionibus & vnaquaq: ipsarum continetur, & si forte requisiti statim iurare nosse luerint, eos, & quemlibet ipsorum, praedicta aut aliquid praedictorum recusante, nunch pro tunch, & tunc prout ex nunch ab officijs suis suspendimus; itaque officijs suis nullatenus vti possint, donech & quousque iurauerint, quod praedicta omnia & tenebunt, & obseruabunt fideliter & legaliter, atque bene iuxta continentiam, responsionum praedictarum: & nihilominus, si illi fortassis, interim quo iurare noluerint aliquos actus celebrabunt, eos in totum, serie cum praesenti eneruamus atque tanquam non legitime celebratos, inualidamus, & eis, & eorum vnicuique potestatem omnimodam contrarium agendi adimimus, & totaliter abdicamus. Haec igitur omnia & singula praedicta facimus, & paciscimur, conuenimus & promittimus, Nos dictus Rex Oratoribus, & Ambaciatoribus nostris praedictis, nomine, & parte dictae Ciuitatis, & Regni, in posse Notarij, & Secretarij infrascripti, tamquam publicae personae; pro vobis, & eis, ac alijs omnibus, etiam & singulis quorum interesse potest & interest. quomodolibet in futurum recipientis, & legitime stipulantis. Datum est & actum hoc, in nostris foelicibus Castris, apud turrim de Carbonayra die 19. mensis Maij, secundae indictionis Anno a Natiuitate Domini Millesimo, quadringentesimo trigesimo nono: huiusque nostri Citra farum Siciliae Regni Anno Quinto; aliorum vero Regnorum nostrorum, anno vigesimo quarto.

Signum + Alfonsi Dei gratia Regis Aragonum, Siciliae, citra farum & vltra, Valentiae, Vngariae, Hyerusalem, Maioricarum, Sardiniae Corcicae, Comitis Barchinonae; Ducis Athenarum (Athenarú) & Neopatriae: ac etiam Comitis Rocilionis & Ceritaniae: qui praedicta laudamus, firmamus, & concedimus, & iuramus; huicq; publico instrumento, sigillum nostrum commune negotiorum. Siciliae vltra Farum, cum alia in promptu nos habeamus, opponi iusimus impendentem.

REX ALFONSVS.

Testes fuerunt ad praedicta praesentes, Ioannes de Viginti millijs Marchio Gari, Ioannes Dominus de Daypar, Lupus Eximenis, de Vrrea, Raymundus Buil, & Berengarius de Aril, Consiliarij Domini Regis praedicti.
Signum (*+*) mei Ioannis Sallent, dicti Illustrissimi Domini Regis Scriptoris: eiusque authoritate Notarij publici, per totam terram & ditionem suam, qui praedicta, loco, & vice honorabilis Gregorij Catala dicti Domini Secretarij mandatum, propria manu apponentis, in cuius posse dictus Dominus Rex firmauit, & iurauit, ut infra patet alijs arduis dicti Domini Regis occupati negotijs scribi feci, & clausi cum litteris rasis, & emendatis in lineis 9. dicta in eadem, & 12. procehits per los remeys donats, en la dita vnio emanats; q tots procehiments, bédetjemés (bendetjemens) 13. & nihilomin9 (nihilominus) dictus Dominus Rex 36. & de authoritate ac 48. ordina. 54. vigentibus 58. Embaxador lo dit Señor Rey sia 61. Scriuans de la Gouernacio 63. praedecessores diui recordij: & nos in eadem aggregari 71. & quaelibet 73, tanquam not. &c.

Dominus Rex mandauit,
mihi Gregorio Catala, in cuius
posse firmavit & iurauit.

Dominus Rex mandauit, mihi Gregorio Catala, in cuius posse firmavit & iurauit.



Entrades mes populars: